قرارداد ژنو راجع به رفتار با اسيران جنگی

باب اول
مقررات عمومی
ماده 1- دولت های معظمة متعاهد تعهد می نمایند که این قرارداد را در همة احوال محترم شمارند و اتباع خود را به احترام آن وادارند.
ماده 2 – علاوه بر مقرراتی که باید در زمان صلح به موقع اجرا گذاشته شود این قرارداد در صورت وقوع جنگی که رسماً اعلان شده باشد یا هرگونه نزاع مسلحانه که بین دو یا چند دولت معظم متعاهد بروز کند اجرا خواهد شد ولوآنکه یکی از دول مزبور وجود وضع جنگی را تصدیق نکند. این قرارداد درباره هرگونه موارد اشغال تمام یا قسمتی از خاک یکی از دول معظمة متعاهد نیز معتبر است ولو آنکه اشغال مزبور با هیچ گونه مقاومت نظامی مواجه نشده باشد.
چنانچه یکی از دول داخل در جنگ عضو این قرارداد نباشد دولت های عضو معذلک در روابط متقابل خود تابع این قرارداد خواهند بود و چنانچه آن دولت این قرارداد را قبول و مقررات آنرا اجرا کند در مقابل او نیز ملزم به اجرای این قرارداد خواهند بود.
ماده 3 – چنانچه نزاع مسلحانه جنبه بین المللی نداشته و در خاک یکی از دول معظمة متعاهد روی دهد هر یک از دول داخل در جنگ مکلفند لااقل مقررات زیر را اجرا نمایند.
1- با کسانی که مستقیماً در جنگ شرکت ندارند، به انضمام افراد نیروهای مسلحی که اسلحه به زمین گذاشته باشند یا کسانی که به علت بیماری یا زخم یا بازداشت و یا هر علت دیگری قادر به جنگ نباشند باید در همه احوال بدون هیچگونه تبعیض ناشیه از نژاد، رنگ، مذهب، عقیده، جنس، اصل و نسب یا ثروت یا هر علت مشابه آن با اصول انسانیت رفتار شود.
اعمال ذیل در مورد اشخاص مذکور بالا در هر زمان و در هر مکان ممنوع است و خواهد بود:
الف – لطمه به حیات و تمامیت بدنی قتل من جمله قتل به تمام اشکال آن، زخم زدن، رفتار بی رحمانه، شکنجه و آزار.
ب – اخذ گروگان.
ج – لطمه به حیثیت اشخاص من جمله تحقیر و تخفیف.
د – محکومیت و اعدام بدون حکم قبلی دادگاهی که صحیحاً تشکیل شده و جامع تضمینات قضایی که ملل متمدن ضرورت می دانند باشد.
2- بیماران و زخمداران جمع آوری و تحت معالجه قرار خواهند گرفت.
یک دستگاه نوعپرروی بی طرف مانند کمیته بین المللی صلیب سرخ می تواند خدمات خود را به متخاصمین عرضه دارد.
گذشته از مراتب فوق دول متخاصم سعی خواهند کرد تمام یا قسمتی از سایر مقررات این قرارداد را از طریق موافقت نامه های اختصاصی به موقع اجراء گذارند.
اجرای مقررات فوق اثری در وضع متخاصمین نخواهد داشت.
ماده 4- الف- اشخاص ذیل متعلق به یکی از طبقات مشروحه پایین که به دست دشمن افتند اسیر جنگی بدانگونه که مفهوم این قرارداد است شمرده می شوند:
1 -اعضاء نیروهای مسلح یکی از متخاصمین و همچنین اعضاء چریک و دسته های داوطلب که جزو نیروهای مسلح مزبور باشند.
2- اعضاء سایر چریک ها و اعضاء سایر دسته های داوطلب به انضمام اعضاء نهضت های مقاومت متشکل متعلق به یک دولت متخاصم که در داخل یا خارج خاک خود مشغول عملیات باشند ولو آنکه خاک مزبور اشغال شده باشد مشروط به اینکه چریک ها یا دسته های داوطلب و نهضت های مقاومت متشکل مذکور جامع شرایط زیر باشند:
الف) یکنفر رئیس در رأس آنها باشد که مسئول اتباع خود باشد.
ب) دارای علامت مشخصة ثابتی باشند که از دور قابل تشخیص باشد.
ج) علناً حمل اسلحه نمایند.
د) در عملیات خود مطابق قوانین و رسوم جنگ رفتار نمایند.
3 – اعضاء نیروهای مسلح منظم که خود را وابسته به دولت یا مقامی معرفی نمایند که از طرف دولت دستگیر کننده به رسمیت شناخته نشده باشد.
4- کسانی که همراه نیروهای مسلح هستند بی آنکه مستقیماً جزو آن نیروها باشند از قبیل اعضاء غیرنظامی کارکنان هواپیماهای جنگی خبرنگاران جنگی تهیه کنندگان اجناس، اعضاء واحدهای کار یا خدمت که عهده دار آسایش نیروهای مسلحند مشروط به اینکه از طرف نیروهای مسلحی که همراهی می کنند مجاز باشند برای این منظور نیروهای مسلح مزبور مکلفند کارت هویتی مطابق نمونه پیوست به این قبیل اشخاص تسلیم نمایند.
5- کارکنان نیروهای بحریه بازرگانی من جمله فرماندهان و ناخداها و شاگردان و کارکنان هواپیمایی کشوری دولت های متخاصم که به موجب سایر مقررات حقوق بین الملل از معاملة مساعدتری برخوردار نیستند.
6- اهالی اراضی اشغال نشده که در موقع نزدیک شدن دشمن بی آنکه فرصت تشکیل نیروهای منظم داشته باشند ارتجالاً برای مبارزه با دشمن اسلحه به دست می گیرند مشروط به اینکه علناً حمل اسلحه نمایند و قوانین و رسوم جنگ را محترم شمارند.
ب- اشخاص ذیل از معامله ای که به موجب این قرارداد برای اسیران جنگی تعیین گردیده برخوردار خواهند شد:
1 – اشخاصی که به نیروهای مسلح کشور اشغال شده متعلق اند یا متعلق بوده اند در صورتیکه دولت اشغال کننده به علت همین تعلق اقدام به بازداشت آنها را لازم بدانند ولو آنکه آنها را قبلاً در زمانی که جنگ در خارج خاک اشغالی ادامه داشته آزاد کرده بوده خصوصاً در موردی که اشخاص مزبور درصدد الحاق به نیروهای مسلح اصلی خود که در جنگ داخل باشد برآمده و توفیق نیافته باشند یا در موردی که اشخاص مذکور به اخطاری که به منظور بازداشت به آنان بشود اطاعت ننماید.
2- اشخاص متعلق به یکی از طبقات مشروحه در این ماده که دولت های بی طرف یا غیرمتخاصم آنها را در خاک خود پذیرفته و طبق حقوق بین المللی مکلف به بازداشت آنان می باشند با قید و شرط هرگونه معاملة مساعدتری که دولت های مذکور بخواهند درباره آنان قائل شوند
باستثناء مقررات مواد 8 ،10،15، بند 5 از ماده 30 ، مواد 58 لغایت 67 و مواد 92 و 126 و به استثنای مقررات مربوط به دولت های حامی در موقعی که بین دول متخاصم با دولت های بی طرف یا غیرمتخاصم روابط سیاسی موجود باشد . در موقعی که روابس سیاسی مزبور موجود
باشد دول متخامم متبوع اشخاص مذکور مجاز خواهند بود وظائفی را که به موجب این قرارداد به عهده دول حامی است نسبت به آن اشخاص اجراء نمایند بدون آنکه این عمل از وظایفی که دول مزبور معمولاً به موجب رسوم و عهود سیاسی و کنسولی اجرا می نمایند چیزی بکاهد.
ج) این ماده اساسنامه کارکنان بهداری و مذهبی را به نحویکه در ماده 33 این قرارداد پیش بینی شده محفوظ می دارد.
ماده 5 – این قرارداد درباره اشخاص مذکور در ماده 4 از لحظه ای که به دست دشمن افتند تا آزادی و اعادهء قطعی آنها به کشورشان اجراء خواهد شد.
اگر شک باشد که اشخاصی که عمل مخاصمت آمیز مرتکب شده و به دست دشمن افتاده اند متعلق به کدام یک از طبقات مذکور در ماده 4 می باشند اشخاص مزبور تا وضعشان به توسط دادگاه صالح معلوم نگردیده از حمایت این قرارداد برخوردار خواهند بود.
ماده 6- علاوه بر موافقت نامه هایی که در مواد 10 ، 23، 28، 33، 60، 65، 66، 67 ، 72، 73، 109، 110، 118، 119، 122 این قرارداد بالصراحه پیش بینی شده دولت های معظمة متعاهد می توانند موافقت نامه های اختصاصی دیگری راجع به هر مسئله که حل آن را اختصاصاً مقتضی بدانند منعقد سازند. هیچ موافقت نامه اختصاصی نمی تواند به وضع اسیران جنگی به نحوی که به موجب این قرارداد معین شده لطمه بزند یا حقوقی را که برطبق این قرارداد برای آنها مقرر است تقلیل دهد.
اسیران جنگی در تمام مدتی که مشمول قراردادند از مزایای موافقت نامه های مزبرر برخوردار خواهند شد مگر آنکه در آن موافقت نامه ها یا موافقت نامه های بعدی صریحاً خلاف آن مقرر شده باشد و یا یکی از دول متخاصم اقدامات مساعدتری درباره آن اتخاذ کرده باشد.
ماده 7- اسیران جنگی نمی توانند در هیچ حالی از تمام یا قسمتی از حقوقی که به موجب این قرارداد یا احیاناً به موجب موافقت نامه های اختصاصی مذکور در ماده قبل درباره آنان تأمین شده صرف نظر نمایند.
ماده 8- این قرارداد با معاضدت و تحت نظر دولت های حامی که عهده دار حفظ منافع دول متخاصمند به موقع اجرا گذارده خواهد شد. برای این منظور دولت های حامی می توانند علاوه بر مأمورین سیاسی و کنسولی خود نمایندگانی از میان اتباع خود یا از میان اتباع دولت های
بی طرف دیگر تعیین نمایند.
نمایندگان مزبور مورد پذیرش دولتی که نزد آن انجام وظیفه خواهند کرد قرار گیرند.
دولت های متخاصم به وسیع ترین وجهی در انجام وظیفه مأمورین یا نمایندگان دولت های بی طرف تسهیل خواهند کرد.
مأمورین یا نمایندگان دول حامی نباید در هیچ مورد از حدود وظیفة خود بنحوی که از این قرارداد مستفاد می شود تجاوز کنند مخصوصاً باید ضروریات عالیة امنیت دولتی را که نزد آن انجام وظیفه می نمایند رعایت نمایند.
ماده 9- مقررات این قرارداد با فعالیت های نوعپرورانه که کمیتة بین المللی صلیب سرخ یا هر دستگاه بشردوست بی طرف دیگر برای حمایت اسیران جنگی و کمک به آنان با موافقت دولت های متخاصم مربوطه به عمل آورد مانعه الجمع نخواهد بود.
ماده 10 – دولت های متعاهد می توانند در هر موقع بین خود توافق نمایند که وظائفی را که به موجب این قرارداد به دول حامی محول است به یک دستگاه بین المللی که جامع کلیة تضمینات بیطرفی وکارآمدی باشد محول سازند.
چنانچه بعضی از اسیران جنگی به علتی از فعالیت یک دولت حامی با یک دستگاه که در بند اول این ماده تعریف شده بهره مند نباشند یا بهره مند بوده و دیگر استفاده نکنند دولت بازداشت کننده باید خواه از یک دولت بی طرف و خواه از یکی از دستگاه های بی طرف تقاضا کند
وظائفی را که به موجب این قرارداد به عهده دول حامی که از طرف دولت های متخاصم تعیین می شوند محول است برعهده گیرد.
چنانچه تأمین حمایت بدین طریق مقدور نباشد دولت بازداشت کننده باید از یک دستگاه نوعپروری مانند کمیتة بین المللی صلیب سرخ تقاضا کند وظایف نوعپرورانه را که به موجب این قرارداد به دول حامی محول است عهده دار گردد و باید با قید مقررات این ماده خدماتی را که از طرف چنین دستگاهی عرضه می شود بپذیرد.
هر دولت بی طرف یا هر دستگاهی که برای مقاصد بالا توسط دولت ذیربط دعوت می شود یا خدمات خود را عرضه می کند باید در فعالیت خود متوجه مسئولیت خویش در قبال دولت متخاصم متبوع افراد مورد حمایت این قرارداد بود و تضمینات کافی بدهد که قادر است وظائف مزبور را تأمین نماید و بی طرفانه انجام دهد.
تخلف از مقررات فوق به اتکاء هیچ موافقت نامه اختصاصی بین دولت ها که یکی از آنها ولو به طور موقت به علت وقایع نظامی من جمله در صورت اشغال تمام یا قسمت مهمی از خاک خود در قبال دولت دیگر یا در قبال متحدین خود را از حیث آزادی مذاکرات محدود باشد مجاز نیست.
در هر جا که در این قرارداد عنوان دولت حامی ذکر شده عنوان مزبور شامل دستگاههایی که به منظور این ماده جانشین دولت حامی هستند نیز می باشد.
ماده 11 – دولت های حامی درکلیة مواردی که از لحاظ منافع اشخاص مورد حمایت مفید بدانند من جمله در صورت بروز اختلاف بین دول متخاصم در باب اجرا یا تفسیر مقررات این قرارداد در حل اختلاف وساطت خواهند کرد.
برای این منظور هر یک از دول حامی می تواند بنابر دعوت یک طرف متخاصم یا راساً به دولت های متخاصم پیشنهاد کند که جلسه ای از نمایندگان خود و مخصوصاً از مقامات مسئول سرنوشت اسیران جنگی احیاناً در خاک بی طرف که به مناسب انتخاب شده باشد تشکیل دهند. دولت های متخاصم مکلفند به پیشنهادهایی که در این زمینه دریافت می دارند ترتیب اثر دهند.
دول حامی توانند عندالاقتضاء یکی از شخصیت های یک دولت بی طرف یا شخصیتی را که از طرف کیمته بین المللی صلیب سرخ به نمایندگی معین شده باشد برای شرکت در جلسة مزبور جهت تصویب دولت های متخاصم پیشنهاد نمایند.

باب دوم
حمایت کلی اسیران جنگی
ماده 12 – اسیران جنگی در اختیار دولت دشمن می باشند نه در اختیار اشخاص یا نیروهایی که آنها را اسیر کرده اند. قطع نظر از مسئولیت های شخصی که ممکن است موجود باشد دولت بازداشت کننده مسئول معامله ای است که با اسیران مزبور می شود.
دولت بازداشت کننده نمی تواند اسیران جنگی را به دولت دیگری انتقال دهد مگر آنکه آن دولت عضو قرارداد باشد آن هم پس از آنکه مطمئن شود که دولت مزبور مایل و قادر به اجرای قرارداد است. وقتی که اسیران بدین طریق انتقال یابند مسئولیت اجرای قرارداد در تمام مدتی که اسیران سپرده به دولت مزبورند به عهده آن دولت خواهد بود.
معهذا در صورتیکه دولت مزبور از تعهد خود در اجرای مقررات قرارداد در هر قسمت مهم آن تخلف کند دولتی که اسیران جنگی را انتقال داده باید به وصول اخطار دولت حامی اقدامات مؤثری برای اصلاح وضع به عمل آورد و یا اعاده اسیران جنگی را تقاضا کند . چنین تقاضایی حتمی الاجراء است.
ماده 13 – با اسیران جنگی باید در هر زمان با انسانیت رفتار شود. هر عمل یا غفلت غیرموجه از طرف دولت بازداشت کننده که موجب فوت یک اسیر جنگی شود یا سلامت او را شدیداً در خطر اندازد ممنوع است و در حکم تخلف مهم از این قرارداد شمرده خواهد شد . مخصوصاً هیچ اسیر جنگی را نمی توان مورد جرح جسمانی یا آزمایش طبی یا علمی از هر قبیل که مجوز آن معالجة طبی اسیر مزبور نبوده و به نفع وی نباشد قرار داد.
همچنین اسیران جنگی باید در هر زمان بالاخص در مقابل هرگونه عمل خشونت آمیز یا تهدید و در مقابل ناسزا و کنجکاوی مردم حمایت شوند.
اقدامات قصاصی بر علیه آنان ممنوع است.
ماده 14 – اسیران جنگی در همه احوال ذیحق به حرمت شخص و شرافت خویش می باشند.
با زنان باید با کلیة احتراماتی که لازمه جنس آنان است رفتار شود و در هر حال باید از همان معاملة مساعدی که در حق مردان اعطاء می شود برخوردار گردند.
اسیران جنگی استعداد کشوری خود را بنحوی که هنگام اسارت موجود بوده حفظ می کنند و دولت بازداشت کننده نباید اعمال استعداد مزبور را در خاک خود یا در خارج محدود سازد مگر در حدودی که اسارت اقتضا کند.
ماده 15 – دولت بازداشت کننده اسیران جنگی مکلف است نگاهداری آنان را به رایگان فراهم آورد و معالجة طبی را که وضع مزاجی آنها اقتضا دارد مجاناً تأمین کند.
ماده 16 – با رعایت مقررات این قرارداد راجع به درجه و جنس اسیران و با قید هرگونه معامله ممتازه که در حق اسیران جنگی به علت وضع مزاجی و سن و استعداد حرفه ای آنها اعطاء می شود دولت بازداشت کننده باید با اسیران جنگی عموماً به یک نحو و بدون هیچ گونه تفاوت ناشی از نژاد، ملیت، مذهب، عقیده سیاسی یا هر تفاوت دیگری که مبنی بر نظائر علل مزبور باشد رفتار کند.

باب سوم
اسارت
بخش اول
شروع اسارت
ماده 17 – اسیر جنگی در موقع تحقیق مکلف نیست جز نام و نام خانوادگی و تاریخ تولد و شماره خود و (در صورتیکه شماره نداشته باشد مطلبی نظیر آن) موضوع دیگری اظهار دارد.
درصورتی که قاصداً از این قاعده تخلف کند ممکن است از حیث امتیازاتی که به اسیران هم درجه یا هم وضع او داده می شود مورد تضییقاتی واقع گردد.
هر یک از دولت های متخاصم مکلف است به هر شخصی که در قلمرو وی واقع و ممکن است به اسارت جنگی درآید یک کارت هویت حامی نام نام خانوادگی درجه شماره یا مشخصات نظیر آن و تاریخ تولد بدهد . به علاوه کارت مزبور ممکن است حاوی امضاء یا اثر انگشت یا هر دو و هرگونه مشخصات دیگری که دولت های متخاصم مایل باشند درباره اشخاص متعلق به نیروهای نظامی خود به آن اضافه کنند باشد . ابعاد کارت باید حتی الامکان 5/6 × 10 سانتیمتر بوده و در دو نسخه تنظیم شود .
اسیر جنگی باید این کارت را هر موقع مطالبه شود ارائه دهد ولی در هیچ مورد نباید کارت را از او گرفت.
هیچ گونه شکنجه بدنی یا روحی و هیچ گونه فشاری نباید به اسیران جنگی وارد آید تا از آنان اطلاعاتی از هر قبیل کسب گردد . اسیرانی که از دادن اطلاع خودداری کنند نباید مورد تهدید یا دشنام قرار گیرند یا در معرض ناراحتی و سلب مزایا از هر قبیل واقع گردند.
اسیران جنگی که به علل جسمانی یا فکری قادر به ابراز هویت خود نباشد به ادارة بهداری تسلیم خواهند شد. هویت این قبیل اسیران به هر وسیله که ممکن باشد با رعایت قیود و شرایط بند بالا معلوم خواهد گردید.
بازجویی از اسیران جنگی باید به زبانی که بفهمند به عمل آید .
ماده 18 – کلیة اشیاء و لوازم مصرف شخصی (به استثنای اسلحه – اسب – تجهیزات نظامی و اسناد نظامی ) در تصرف اسیران جنگی باقی خواهد ماند همچنین کلاه خودهای فلزی و ماسک های ضدگاز و کلیة اشیاء دیگری که به منظور حفاظت شخصی به آنان داده شده نزد
خود آنها باقی خواهد ماند و نیز اشیاء و لوازم مربوط به ملبوس یا تغذیه آنان در اختیار خودشان خواهد ماند ولو آنکه اشیاء و لوازم مزبور جزو تجهیزات نظامی رسمی آنان باشد.
اسیران جنگی در هیچ موقعی نباید بی سند هویت بمانند. به کسانیکه فاقد سند هویت باشند دولت بازداشت کننده سند هویت تسلیم خواهد نمود.
علائم درجه و ملیت و نشان ها و اشیایی را که بالاخص ارزش شخصی یا احساسی دارند نباید از اسیران جنگی گرفت.
وجوه نقدی اسیران جنگی رانمی توان از آنان گرفت مگر بر حسب دستور یک نفر افسر آنهم پس از آنکه مبلغ آن با مشخصات صاحب آن در دفتر مخصوص ثبت و رسید کاملی که به طور خوانا حاوی نام و درجه و واحد شخص صادرکننده رسید باشد به صاحب نقدینه تسلیم گردد .
وجوهی که به پول کشور بازداشت کننده باشد با وجوه دیگری که بنا به تقاضای اسیر به پول آن کشور تبدیل شده طبق ماده 64 به بستانکار حساب اسیر منظور خواهد شد.
دولت بازداشت کننده نمی تواند اشیاء قیمتی اسیران جنگی را جز به علل امنیت ضبط کند . در این صورت طریق عمل همان است که درباره وجوه نقدی ذکر گردید.
اشیاء مزبور و وجوه نقدی که به پولی غیر از پول دولت بازداشت کننده بوده و صاحب آنان تقاضای تبدیل آن را به پول آن دولت نکرده باشند باید توسط دولت بازداشت کننده نگاهداری و در پایان اسارت به همان شکل اصلی به اسیر مسترد گردد.
ماده 19 – اسیران جنگی در اسرع وقت پس از آنکه دستگیر شوند باید به بازداشتگا ه هایی که نسبتاً از منطقه جنگ دور باشند اعزام شوند تا از خطر برکنار باشند.
فقط اسیرانی را می توان موقتاً در یک منطقه خطرناک نگاهداشت که به علت جراحات یا بیماری اعزام آنها به جای دیگر خطرنا ک تر از اقامت در محل باشد.
اسیران جنگی را نباید در زمانی که منتظر تخلیه از منطقه جنگند بی جهت در معرض خطر قرار داد.
ماده 20 – تخلیة اسیران جنگی باید همیشه با انسانیت و در شرایطی نظیر شرایط نقل و انتقال قوای دولت بازداشت کننده صورت گیر د .
دولت بازداشت کننده برای اسیران جنگی که تخلیه می شوند آب مشروب و غذا به مقدار کافی و همچنین ملبوس و پرستاری طبی لازم را تأمین خواهد کرد. به علاوه کلیة احتیاطات مفید را به عمل خواهد آورد که در حین تخلیه امنیت داشته باشند و هر چه زودتر صورت اسیران
تخلیه شده را تنظیم خواهد نمود.
اگر لازم باشد که اسیران جنگی در مدت تخلیه از بازداشتگاه های موقت عبور کنند مدت اقامت آ ن ها در این قبیل بازداشتگاهها حتی الامکان کوتاه خواهد بود.

بخش دوم
بازداشت اسیران جنگی
فصل اول
کلیات
ماده 21 – دولت بازداشت کننده می تواند اسیران جنگی را بازداشت کند و می تواند به آنها قدغن کند که از حدود معینی از بازداشتگاه خود دورتر نروند و یا درصورتی که بازداشتگاه محصور باشد از حصار آن عبور نکنند. سوای مقررات این قرارداد راجع به مجازاتهای جزایی و انتظامی نمی توان اسیران مزبور را زندانی کرد یا تحت نظر قرار داد مگرآنکه این اقدام برای حفظ سلامت آنها ضرورت داشته باشد . و در هر حال این وضع نباید بیش از طول مدت وجود موجوداتی که آن وضع را ایجاب کرده طول بکشد.
اسیران جنگی را می توان بعضاً یا تماماً به قید قول یا تعهد در صورتی که قوانین کشور متبوع آنان اجازه دهد آزاد ساخت . این اقدام خصوصاً در مواردی که در بهبود وضع مزاجی آنان دخیل باشد به عمل خواهد آمد ولی هیچ اسیری نمی توان مجبور کرد به قید قول یا تعهد
قبول آزادی نماید.
هر دولت متخاصم به محض شروع مخاصمات قوانین و مقرراتی را که به موجب آن اتباع وی می توانند به قید قول یا تعهد قبول آزادی نمایند به دولت طرف خود ابلاغ خواهد کرد. اسیرانی که به موجب این قوانین و مقررات به قید قول یا تعهد آزاد می شوند مکلفند به قید شرافت شخصی خویش تعهداتی را که چه در قبال دولت متبوع خود و چه در قبال بازداشت کننده تقبل کرده اند کاملاً ایفا نمایند. در این قبیل موارد دولت متبوع آنها نباید از آنان هیچ خدمتی را که برخلاف قول یا تعهد آنان باشد بخواهد یا قبول کند.
ماده 22 – اسیران جنگی را نمی توان جز روی زمین محکم که جامع کلیة تضمینات بهداشتی و سلامتی باشد بازداشت نمود. جز در موارد مخصوص که نفع خود اسیران در آن باشد نباید آنها را در توقیف گاههای نظامی بازداشت کرد.
اسیران جنگی که در نواحی غیر سالم یا در نواحی که آب و هوای آن برای آنان مضر باشد بازداشت شده باشند باید هرچه زردتر به محل
دیگری که آب و هوای آن مناسب تر باشد انتقال یابند. دولت بازداشت کننده اسیران جنگی را با رعایت ملیت و زبان و عادات آنان در بازداشتگاهها یا تقسیمات بازداشتگاهها مجتمع خواهد ساخت. اسیران مزبور را نباید از اسیران جنگی متعلق به نیروهای مسلحی که هنگام
دستگیری در آن نیروها خدمت می کردند مجزا ساخت مگر آنکه خودشان به این کار رضا دهند.
ماده 23 – هیچ اسیر جنگی را در هیچ موقع نمی توان به ناحیه ای فرستاد یا در ناحیه ای بازداشت کرد که در معرض آتش منطقة جنگ باشد و همچنین نمی توان به وسیلة وجود او بعضی نقاط یا بعضی نواحی را از عملیات نظامی مصون ساخت.
اسیران جنگی به همان میزان اهالی کشوری محل پناهگاههای ضد بمباران هوایی و هر نوع خطر جنگی دیگر در اختیار خود خواهند داشت. به استثنای کسانی که از میان آنها در حفظ محوطة خود از خطرات مزبور شرکت دارند سایرین باید بتوانند در اسرع وقت به محض آژیر خود را به پناهگاه برسانند. هرگونه اقدام حفاظتی دیگر که درباره اهالی به عمل می آید درباره آنان نیز باید به عمل آید . دولت های بازداشت کننده متقابلاً کلیة اطلاعات مفید را درباره موقع جغرافیایی بازداشتگاههای اسیران جنگی به توسط دولت های حامی به یکدیگر ابلاغ خواهند کرد.
هر موقع که مقتضات نظامی اجازه دهد بازداشتگاه های اسیران جنگی به وسیله حروف P.O یا P.W که به طور مشخص و مشهود از آسمان معلوم باشد در روز نشان داده خواهد شد. معهذا دولت های ذیربط می توانند وسیلة دیگری برای نشان دادن بین خودشان قرار بگذارند فقط بازداشت گاه های اسیران جنگی را بدینوسیله می توان نشان داد.
ماده 21 – بازداشتگاههای عبوری یا بازداشتگاههای طبقه بندی اسیران جنگی که جنبة دائمی دارند باید با شرایطی نظیر آنچه که در این بخش پیش بینی شده احداث گردند و اسیران جنگی موجود در آنها از همان ترتیباتی که در سایر بازداشتگاهها مقرر است برخوردار خواهند بود.

فصل دوم
مسکن و غذا و ملبوس اسیران جنگی
ماده 25- وضع مسکن اسیران جنگی باید به خوبی وضع مسکن نیروهای کشور بازداشت کننده که در همان ناحیه اقامت دارند باشد . در وضع مسکن اسیران جنگی باید اخلاق و عادات آنان را مورد رعایت قرار داد و در هیچ حالی نباید وضع مسکن مضر به سلامت آنان باشد.
مقررات فوق مخصوصاً درباره خوابگاه اسیران جنگی چه از حیث مساحت کلی و حداقل حجم هوا و چه از حیث اثاث و لوازم خواب من جمله روپوش به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
محل هایی که برای مصرف شخصی یا جمعی اسیران جنگی تخصیص داده شود باید کاملاً غیرمرطوب بوده و به حد کافی گرم شود و نور داشته باشد خصوصاً در فاصله بین غروب و ساعتی که چراغ ها خاموش می شود همه گونه احتیاط در مقابل خطر آتش سوزی به عمل آید.
در کلیه بازداشتگاههایی که اسیران جنگی مرد و زن با هم نگاهداری می شوند باید خوابگا ههای مجزا برای این زنان تخصیص داده شود.
ماده 26 – جیره اساسی یومیه باید از حیث کم و کیف و تنوع کافی باشد به طوری که اسیران جنگی را در حال سلامت کامل نگاهدارد و از تقلیل وزن آنها یا عوارض کم غذایی جلوگیری کند. در تغذیه اسیران جنگی باید رژیم غذایی عادی آنها رعایت شود.
دولت بازداشت کننده برای اسیران جنگی که کار می کنند غذای اضافی لازم را تهیه خواهد کرد که بتواند کار محوله را انجام دهند.
آب مشروب کافی برای اسیران جنگی تهیه خواهد شد. استعمال دخانیات مجاز خواهد بود.
باید در حدود امکان اسیران جنگی را در تهیه غذای معمولی شرکت داد و برای این منظور ممکن است در آشپزخانه از آنان استفاده کرد.
به علاوه باید وسائل لازم به آنها داده شود تا اضافه غذایی را که در اختیار دارند خودشان درست کنند.
محل های متناسبی برای غذاخوری افراد و افسران پیش بینی خواهد شد.
هرگونه مجازات انتظامی دسته جمعی که از حیث غذا صورت گیرد ممنوع است.
ماده 27 – ملبوس – لباس زیر و کفش توسط دولت بازداشت کننده با توجه به آب و هوای محل اسیران جنگی به مقدار کافی برای آنان تهیه خواهد شد.
اونیفرم نیروهای دشمن که به دست دولت بازداشت کننده افتد در صورتیکه با آب و هوای محل مناسب باشد برای ملبوس اسیران جنگی مصرف خواهد شد.
تعویض و اصلاح این اشیاء به طور منظم توسط دولت بازداشت کننده صورت خواهد گرفت. از این گذشته اسیران جنگی که کار می کنند در هر جا که نوع کار لباس مخصوص را ایجاب کند لباس مخصوص آن کار را دریافت خواهند کرد.
ماده 28 – در کلیة بازداشتگاهها فروشگا ههایی دایر خواهد شد که اسیران جنگی خواربار و اشیاء عادی و صابون و دخانیات را از آنجا برای خود تهیه کنند و بهای فروش آن نباید در هیچ موردی از بهای کسب محلی تجاوز کند.
سود فروشگاه ها به نفع اسیران جنگی به مصرف خواهد رسید. برای این منظور حساب مخصوصی دایر خواهد شد. متعمد بازداشت گاه، حق خواهد داشت در اداره امور فروشگاه و اداره سرمایه آن شرکت نماید.
در موقع انحلال بازداشتگاه موجودی بستانکار حساب مخصوص مزبور به یک دستگاه نوعپروری بین المللی تسلیم خواهد شد که به نفع اسیران جنگی همان ملیتی که در تشکیل حساب مزبور شرکت داشته اند مصرف شود. در صورت اعاده عمومی اسیران به میهن خودشان سود مزبور توسط دولت بازداشت کننده نگاهداشته خواهد شد مگر آنکه قرار دیگری بین دول ذیربط درباره آن داده شده باشد.

بهداشت و پرستاری طبی
ماده 29 – دولت بازداشت کننده مکلف است کلیة اقدامات بهداشتی لازم را به منظور تأمین نظافت و سلامت بازداشتگاهها و جلوگیری از بیماری های واگیردار به عمل آورد.
اسیران جنگی روز و شب تأسیساتی مطابق قواعد بهداشت که در حال نظافت دائمی نگاهداشته شود در اختیار خود خواهند داشت.
از این گذشته غیر از حمامها و دوش هایی که در بازداشتگاه موجود خواهد بود برای اسیران جنگی آب و صابون به مقدار کافی به منظور نظافت بدنی روزانه و شست و شوی لباس زیر جهت آنان تهیه خواهد شد. برای این منظور تأسیسات و تسهیلات و وقت لازم به آنها اعطاء خواهد شد.
ماده 30 – هر بازداشتگاه یک درمانگاه متناسب خواهد داشت که اسیران جنگی در آنجا پرستاری شوند همچنین دارای یک رژیم غذایی متناسب خواهد بود. در صورت لزوم باید اماکن مجزا برای بیماران مبتلا به بیمار یهای واگیردار و اختلالات دماغی تخصیص داده شود.
اسیران جنگی که مبتلا به بیماری شدید باشند و یا کسانیکه وضع مزاجی آنها معالجات مخصوص یا عمل جراحی یا بستری شدن در بیمارستان را ایجاب کند باید در هر دستگاه نظامی یا کشوری که برای معالجة آنها صلاحیت دارد پذیرفته شوند ولو آنکه بنا باشد در آتیه نزدیکی به میهن خود اعاده کردند.
برای پرستاری معلولین دائمی و مخصوصاً برای نابینایان و تجدید تعلیم آنان تا زمانیکه به میهن خودشان اعاده شده اند تسهیلات خاصی فراهم خواهد گردید.
اسیران جنگی مرجحاً توسط کارکنان بهداری دولت متبوع خود و در صورت امکان توسط کارکنان بهداری هم میهن خود تحت معالجه قرار خواهند گرفت.
اسیران جنگی را نمی توان از مراجعه به مقامات بهداری به منظور معاینه ممنوع ساخت. مقامات بازداشت کننده باید به هر اسیر جنگی که مورد معالجه قرار گرفته در صورت تقاضای او گواهینامه رسمی حاوی نوع جراحات یا بیماری و مدت معالجه و معالجاتی که شده تسلیم نمایند.
المثنای گواهی نامه مزبور به آژانس مرکزی اسیران جنگی ارسال خواهد شد.
هزینه معالجه به انضمام هزینه کلیة اشیاء لازم جهت حفظ سلامت اسیران جنگی من جمله اعضاء مصنوعی (دندان و غیره ) و عینک به عهده دولت بازداشت کننده خواهد بود.
ماده 31 – لااقل ماهی یک بار بازرسی طبی از اسیران جنگی به عمل خواهد آمد. این کار شامل بررسی و ثبت وزن هر اسیر خواهد بود و منظور از آن بالاخص رسیدگی به وضع عمومی سلامت و تغذیه و نظافت و کشف بیمار ی های واگیردار من جمله سل و مالاریا و ابتلائات زهروی خواهد بود. برای این منظور باید از موثرترین اصول ممکن مانند رادیوگرافی منظم به طور سری روی میکروفیلم جهت کشف سل در ابتدای ابتلا استفاده نمود.
ماده 32 – اسیران جنگی که جزو اداره بهداری نیروهای مسلح خود نبوده ولی طبیب یا دندانساز یا پرستار باشند ممکن است دولت بازداشت کننده از آنها بخواهد که فنون طبی خود را به نفع اسیران جنگی تابع دولت خودشان به کار برند ولی در این صورت باید با این اشخاص همان معامله بشود که با اعضاء بهداری مشابه که در بازداشت دولت بازداشت کننده هستند می شود.
این اشخاص از هر کاری که به موجب ماده 49 ممکن است به آنها تحمیل شود معاف خواهند بود،

فصل چهارم
کارکنان بهداری و مذهبی که برای کمک به اسیران جنگی نگاه داشته می شوند
ماده 33 – اعضاء کارکنان بهداری و مذهبی که به منظور کمک به اسیران جنگی در اختیار دولت بازداشت کننده نگاه داشته می شوند اسیر جنگی شمرده نخواهند شد ولی باید لااقل از کلیة مزایا و حمایت این قرارداد برخوردار شوند و همچنین کلیه تسهیلات لازم برای آنان فر اهم
گردد که بتوانند به اسیران جنگی کمک طبی یا معاونت مذهبی نمایند.
این اشخاص در حدود قوانین و مقررات نظامی دولت بازداشت کننده و تحت امر ادارات مربوطه به اجرای وظائف طبی یا روحانی خود به نفع اسیران جنگی که مرجحاً متعلق به نیروهای مسلح متبوع خودشان باشد بر طبق وجدان حرفه ای خود ادامه خواهند داد . به علاوه در اجرای مأموریت طبی یا روحانی خود از تسهیلات زیر برخوردار خواهند بود:
الف) مجاز خواهند بود که اسیران جنگی موجود در دسته های کار یا در بیمارستانهای واقع در خارج بازداشتگاه را در فواصل معین معاینه نمایند. دولت بازداشت کننده وسائل نقلیه لازم را برای این منظور در اختیار آنان خواهد گذاشت.
ب) در هر بازداشتگاهی ارشد پزشکان نظامی با رعایت قدمت توقف در درجة نظامی در قبال مقامات نظامی بازداشتگاهها مسئول کلیه عملیات کارکنان بهداری بازداشت شده خواهد بود. برای این منظور دولت های متخاصم در بدو شروع مخاصمات قرار لا زم را جهت انطباق
درجات کارکنان بهداری خود به انضمام کارکنان جمعیت های مذکور در ماده 26 قرارداد ژنو مورخ 12 اوت 1949 راجع به بهبود سرنوشت زخمداران و بیماران نیروهای مسلح هنگام اردوکشی بین خود خواهند داد. پزشک مزبور و کشیشان عسکر در مورد کلیة مسائل مربوط به وظیفة خود حق مراجعه مستقیم به فرماندهان مسئول بازداشتگاه خواهند داشت و مقامات مزبور باید همه گونه تسهیلات لازم را برای مکاتبات مربوط به این مسائل جهت آنان فراهم آورند.
ج) کارکنانی که نگاهداشته شده اند اگرچه تابع انتظامات بازداشتگاه خود می باشند ولی نباید به انجام هیچ کاری که خارج از وظیفه طبی یا مذهبی آنان باشد مجبور شوند.
دولت های متخاصم در مدت مخاصمات قراری بین خود برای تعویض این قبیل کارکنان خواهند داد و طرز آن را معین خواهند نمود.
هیچ یک از مقررات بالا دولت بازداشت کننده را از تعهداتی که در زمینه بهداری و روحانی درباره اسیران جنگی به عهده دارد معاف نمی سازد.

فصل پنجم
مذهب و فعالیت های فکری و بدنی
ماده 34- به اسیران جنگی برای اجرای مذهب خود و حضور در مراسم مذهبی خود آزادی کامل داده خواهد شد مشروط به اینکه از مقررات انتظامی جاری که توسط مقام نظامی وضع شده اطاعت نمایند.
اماکن مناسب برای مراسم مذهبی آنان اختصاص داده خواهد شد .
ماده 35 – کشیشان عسگر که به دست نیروی دشمن بیفتند و برای کمک به اسیران جنگی بمانند یا نگاهداشته شوند مجاز خواهد بود به اسیران جنگی کمک کنند و موافق وجدان مذهبی خود آزادانه در میان همکیشان خویش مراسم مذهبی را اجرا نمایند . کشیشان مزبور بین بازداشتگاهها و دسته های کار اسیران جنگی متعلق به یک نیروی مسلح و متکلم به یک زبان یا متدین به یک دیانت تقسیم خواهند شد.
از تسهیلات خصوصاً از وسائل نقلیة مذکور در ماده 33 برای دیدار اسیران جنگی خارج بازداشتگاه بهره مند خواهند بود. از آزادی مکاتبات جهت امور مذهبی خود با رؤسای دیانتی کشور محل بازداشت و سازمان های مذهبی بین المللی با قید و شرط سانسور برخوردار خواهند بو د .
نامه ها و کارت هایی که برای این منظور می فرستند به سهمیة مذکور در ماده 71 علاوه خواهد شد.
مادهء 36- اسیران جنگی که کشیش مذهبی هستند ولی در ارتش خود کشیش عسگر نبو ده اند مجاز خواهند شد که در مذهبی که هستند مراسم مذهبی خود را تماماً بین هم کیشان خود اجرا نمایند و برای این منظور با آنها مانند کشیشان عسگر که توسط دولت بازداشت کننده نگاهداشته شده باشند معامله خواهد شد. این اشخاص را نباید به هیچ کار دیگری مجبور ساخت.
مادة 37 – در مواردی که اسیران جنگی به کشیش عسگر یا به کشیش اسیری از کیش خود دسترسی نداشته باشند یک نفر کشیش که متعلق به مذمب اصلی آنها یا متعلق به مذهبی نظیر آن باشد و یا درصورت فقدان هر دو یک نفر غیرکشیش صلاحیت دارد در صورتیکه از
لحاظ مذهبی امکان پذیر باشد برحسب تقاضای اسیران به منظور اجرای مراسم مذهبی تعیین خواهد شد.
این انتصاب که منوط به تصویب دولت بازداشت کننده است با موافقت عامة اسیران ذینفع به عمل خواهد آمد و در مواردی که لازم باشد با تصویب مقام مذهبی محلی متعلق به همان دیانت صورت خواهد گرفت. کسی که بدیظریق تعیین می شود باید بر طبق کلیه آئین نامه هائی که دولت بازداشت کننده به منظور انتظام و امنیت نظامی وضع کرده است رفتار نماید.
ماده 38 – دولت بازداشت کننده در عین اینکه تمایلات شخصی هر اسیر را محترم می شمارد فعالیت های فکری و تربیتی و تفریحی و ورزشی اسیران جنگی را تشویق خواهد کرد و با واگذاری اماکن متناسب و ادوات لازم در اختیار اسیران جنگی اقدامات لازم برای تأمین اجرای فعالیتهای مزبور به عمل خواهد آورد.
اسیران جنگی باید بتوانند به ورزش های بدنی من جمله بازی و اسپرت اشتغال ورزند و از هوای آزاد استفاده کنند . برای این منظور در کلیة بازداشتگاه ها فضاهای آزاد کافی تخصیص داده خواهد شد.

فصل ششم
انتظامات
ماده 39- هر بازداشتگاه اسیران جنگی تحت امر مستقیم یک افسر مسئول متعلق به نیروهای مسلح منظم دولت بازداشت کننده قرار خواهد گرفت. افسر مزبور متن این قرارداد را خواهد داشت و مراقبت خواهد کرد که مقررات آن معروف مأموریتی که زیر دست وی کار می کنند باشد. افسر مزبور تحت نظارت دولت خود مسئول اجرای قرارداد خواهد بود.
اسیران جنگی به استثنای افسران مکلفند به کلیة افسران دولت دستگیرکننده اعم از هر درجه که داشته باشند سلام بدهند و مراسم احترامات ظاهری را که در ارتش خودشان مرسوم است درباره آنان به جای آورند.
افسران اسیر جنگی فقط مکلفند به افسران دولت بازداشت کننده که از حیث درجه ارشد بر خودشان باشند سلام بدهند ولی در هر حال به فرمانده بازداشتگاه اعم از هر درجه که داشته باشد سلام بدهند.
ماده 40 – نصب علائم درجه و ملیت و همچنین نصب نشان ها مجاز خواهد بود.
ماده 41 – در هر بازداشتگاه متن این قرارداد و مضمون کلیه موافقت نامه های اختصاصی که در ماده ? پیش بینی شده به زبان اسیران جنگی در محل هایی که اسیران بتوانند به آنها مراجعه کنند نصب و اعلان خواهد شد. در صورتیکه بعضی از اسیران جنگی قادر نباشند به متن اعلان مراجعه کنند به محض تقاضای آنان باید متن آنها به ایشان ابلاغ شود.
آئین نامه و اوامر و اخطارها و آگهی ها از هر قبیل مربوط به اداره امور اسیران جنگی باید به زبانی که بفهمند به آنان ابلاغ گردد و به وضع مذکور در بند بالا اعلان و الصاق شود و یک عده از نسخ آن به معتمد اسیران جنگی تسلیم گردد.
کلیة احکام و اوامری که انفراداً به اسیران داده می شود نیز باید به زبانی که بفهمند صادر گردد.
ماده 42 – استعمال اسلحه بر علیه اسیران جنگی خصوصاً بر علیه کسانی که فرار می کنند یا اقدام به فرار می نمایند فقط باید به عنوان آخرین وسیله به کار رود آنهم پس از اخطارهای قبلی که متناسب با اوضاع و احوال باشد.

فصل هفتم
درجات اسیران جنگی
ماده 43- دول متخاصم به محض شروع مخاصمات متقابلاً عناوین و درجات کلیة اشخاص مذکور در ماده 4 این قرارداد را به یکدیگر اطلاع خواهند داد تا تساوی معامله بین اسیران صاحب درجه متساوی تأمین گردد. چنانچه عناوین یا درجاتی بعداً برقرار شود به همین ترتیب در اعلام آنها اقدام خواهد گردید.
دولت بازداشت کننده ترفیعاتی را که به اسیران جنگی داده شود و رسماً توسعه دولت متبوع آنان به وی اعلام گردد به رسمیت خواهد شناخت.
ماده 44- با افسران و همردیفان که اسیر جنگی شوند با احتراماتی که مربوط به درجه و سن آنهاست رفتار خواهد شد.
برای خدمت بازداشتگاه های افسران عده کافی سرباز اسیر جنگی از همان نیروهای مسلح و حتی الامکان سربازانی که همزبان افسران مزبور باشند با رعایت درجه افسران و همردیفان گذاشته خواهند شد.
این قبیل سربازان به هیچ کار دیگری موظف نخواهند گردید.
برای اداره امور غذایی عادی افسران به دست خودشان همه گونه مساعدت خواهد شد.
ماده 45- گذشته از افسران و همردیفان با سایر اسیران جنگی با احترامات مربوطه به درجه و سن آنها رفتار خواهد شد.
برای اداره امور غذای عادی اسیران به دست خودشان همه گونه مساعدت به عمل خواهد آمد.

فصل هشتم
انتقال اسیران جنگی پس از ورود به بازداشتگاه
ماده 46- دولت بازداشت کننده هنگامی که تصمیم به انتقال اسیران جنگی می گیرد باید منافع خود اسیران را مورد توجه قرار دهد خصوصاً از این نظر که مشکلات اعاده آنها به اوطانشان مزید نشود.
انتقال اسیران جنگی همواره با انسانیت و با و ضعی صورت خواهد گرفت که بدتر از وضع انتقال سربازان دولت بازداشت کننده نباشد .
همواره وضع آب و هوای معتاد اسیران جنگی در نظر گرفته خواهد شد و در هیچ موردی شرایط انتقال نباید برای سلامت اسیران جنگی مضر باشد.
دولت بازداشت کننده برای اسیران جنگی در حین انتقال آب مشروب و غذای کافی جهت حفظ سلامت آنان و همچنین ملبوس و منزل و پرستاری های طبی لازم را تهیه خواهد کرد. کلیه احتیاطات مفید را خصوصاً در صورت مسافرت با کشتی یا با هواپیما به منظور امنیت آنان در
حین انتقال به عمل خواهد آورد و صورت کامل اسیران انتقالی را قبل از حرکت آنها تنظیم خواهد نمود.
ماده 47 – اسیران جنگی بیمار یا مجروح مادام که معالجة آنها به واسطة مسافرت لطمه می بیند نباید انتقال یابند مگر آنکه انتقال از لحاظ رعایت امنیت آنها ضرورت حتمی داشته باشد.
چنانچه جبهه جنگ به بازداشتگاهی نزدیک شود اسیران جنگی آن بازداشتگاه را فقط در صورتی می توان به محل دیگر انتقال داد که انتقال آنها با امنیت کامل انجام گیرد و یا در صورتیکه خطر توفف آنها در بازداشتگاه بیش از خطر انتقال باشد.
ماده 48 – اسیران جنگی در صورت انتقال باید رسماً از حرکت خود و همچنین از نشانی جدید پستی خود مطلع شوند. این اطلاع باید قبلاً با فرصت کافی به آنها داده شود که بتوانند اثاث خود را جمع کنند و خانواده خود را مطلع سازند.
اسیران جنگی اجازه خواهد داشت که اشیاء شخصی و مکاتبات و بسته هایی را که به نشانی ایشان وارد شده با خود ببرند . وزن این اشیاء را ممکن است در صورتیکه اوضاع و احوال انتقال ایجاب کند به مقداری عادلانه که یک نفر اسیر می تواند با خود حمل کند محدود ساخت ولی در هیچ حال وزن مجاز بیش از بیست و پنج کیلو نخواهد بود.
مکاتبات و بسته هایی که به نشانی بازداشتگاه سابق برای اسیران جنگی فرستاده شود بدون تأخیر به محل جدید آنان فرستاده خواهد
شد. فرمانده بازداشتگاه با موافقت معتمد می تواند ترتیب لازم را برای حمل اموال مشترک اسیران جنگی و اثاثی که اسیران مزبور نتوانند به علت محدودیت مذکور در بند دوم این ماده با خود ببرند بدهد.

بخش سوم
کار اسیران جنگی
ماده 49- دولت بازداشت کننده می تواند اسیران جنگی سالم را با رعایت سن و جنس و درجه و استعداد جسمانی آنها به عنوان کارگر به کار گمارد مخصرصاً از لحاظ اینکه آنها را در حال سلامت جسمانی و روحانی نگاهدارد.
افسران جزء را که اسیر جنگی باشند نمی توان جز به کارهای نظارتی به کارهای دیگر مجبور ساخت. کسانی که به کار نظارتی گماشته نشوند می توانند کار دیگری که مناسب حالشان باشد بخواهند و آن کار تا حدود امکان برای آنان تهیه خواهد شد.
چنانچه افسران و همردیفان کاری مناسب حال خود بخواهند آن کار تا حدود امکان برای آنان تهیه خواهد شد ولی در هیچ حالی نمی توان آنها را به کار وادار کرد.
ماده 50- اسیران جنگی گذشته از کارهای مربوط به اداره و تنظیم و نگاهداری بازداشتگاه خودشان نباید بکار دیگری جز کارهای مربوط به انواع مشروحه زیر وادار شوند:
الف) کشاورزی
ب)صنایع استحصالی یا استخراجی یا کارخانه ای به استثنای صنایع فلزی و مکانیکی و شیمیایی و کارهای فوائد عامه و ساختمان ابنیه که جنبه نظامی داشته باشد یا برای مقاصد نظامی ساخته شود.
ج) حمل و نقل و بارگیری و باراندازی که جنبه یا مقصد نظامی نداشته باشد.
د) فعالیت های بازرگانی یا هنری.
ه ) خدمات خانگی.
و)خدمات عمومی که جنبه یا مقصد نظامی نداشته باشد.
در صورت تخلف از مقررات بالا اسیران جنگی مجاز خواهند بود از حق شکایتی که طبق ماده 78 دارند استفاده نمایند.
ماده 51 – اسیران جنگی باید از شرایط کار مناسب خصوصاً از جهت غذا و منزل و پوشاک و لوازم کار بهره مند شوند. شرایط مزبور نباید کمتر از شرایطی باشد که درباره اتباع دولت بازداشت کننده ای که به همان کارها اشتغال دارند معمول است. به علاوه وضع آب و هوا نیز باید
رعایت شود.
دولت بازداشت کننده که کار اسیران جنگی را مورد استفاده قرار می دهد مراقبت خواهد کرد که در نواحی که اسیران مزبور کار می کنند قوانین ملی مربوط به حمایت کار و مخصوصاً آئین نامه های مربوط به تأمین کارگران اجرا گردد.
به اسیران جنگی باید تعلیمات و وسایل حفاظی مربوط به کاری که باید انجام دهند داده شود و نظیر همان تعلیمات و وسائل حفاظی باشد که به اتباع دولت بازداشت کننده داده می شود.
با قید شروط مقررات مذکور در ماده 52 اسیران جنگی را ممکن است مشمول خطرات عادی کارگران کشوری قرار داد.
در هیچ موردی نباید شرط کار را به وسیلة اقدامات انتظامی سخت تر از معمول ساخت.
ماده 52 – هیچ اسیر جنگی را نمی توان در کارهایی که جنبه ناسالم یا خطرناک دارند به خدمت گماشت مگر آنکه اسیری داوطلبانه حاضر شود.
هیچ اسیر جنگی را نمی توان به کاری که برای یک فرد نیروهای مسلح دولت بازداشت کننده تحقیرآمیز باشد گماشت.
جمع آوری مین یا آلات دیگر نظیر آن جزو کارهای خطرناک محسوب است.
ماده 53 – مدت کار روزانه اسیران جنگی به اضافه مدت ایاب و ذهاب به محل کار نباید زیاد باشد و در هر حال نباید از مدت کار کارگران غیر نظامی اتباع دولت بازداشت کننده که در همان محل و به همان کار اشتغال دارند زیادتر باشد.
در وسط کار روزانه باید اجباراً لااقل یک ساعت استراحت به کارگران داده شود.
چنانچه مدت استراحت کارگران تبعه دولت بازداشت کننده بیشتر باشد اسیران جنگی نیز همان مدت استراحت خواهند داشت. به علاوه
در هر هفته بیست و چهار ساعت متوالی تعطیل خواهند داشت و تعطیل هفتگی مرجحاً روز یکشنبه یا هر روز تعطیل دیگری که در کشور اسیران جنگی معمول است خواهد بود همچنین هر کارگری که یکسال کار کرده باشد هشت روز متوالی مرخصی خواهد داشت و فوق العاده او در این مدت پرداخت خواهد شد.
اگر طرز کار معمول از نوع کار قطعات معین ماشین آلات باشد طرز مزبور نباید موجب افزایش مدت کار گردد.
ماده 54 – فوق العاده کار که به اسیران جنگی تعلق می گیرد بر طبق مقررات ماده 62 این قرارداد معین خواهد شد.
اسیران جنگی که دچار سوانح کار شوند و یا در حین کار یا به علت کار بیمار گردند تحت معالجات لازم قرار خواهند گرفت. به علاوه دولت بازداشت کننده یک گواهی نامه پزشکی به آنان خواهد داد تا برای استیفای حقوق خود به دولت متبوع خویش ارائه نمایند دولت بازداشت کننده یک نسخه ازگواهینامه مزبور را به آژانس مرکزی اسیران جنگی مذکور در ماده 122 ارسال خواهد داشت.
ماده 55 – در فواصل معین و لااقل ماهی یک بار استعداد کار اسیران جنگی به وسیلة معاینه های طبی بررسی خواهد شد. در معاینه های مزبور با